Komputery

Interface równoległy CAMAC

CAMAC jest blokowym systemem oprzyrządowania elektronicznego umożliwiającym automatyczny pomiar lub sterowanie dowolnego obiektu lub procesu fizycznego najczęściej przy bezpośrednim (on-line) zastosowaniu komputera cyfrowego. Urządzenia systemu są ogniwem pośredniczącym między czujnikami, przetwornikami, elementami wykonawczyni itp., realizującymi pomiar lub sterowanie a komputerem i zapewniają obustronne przekazywanie informacji (danych).

Konstrukcja systemu zapewnia pełną wymienność urządzeń pochodzących od różnych producentów.

Podstawowe własności systemu:

konstrukcja blokowa, w której bloki funkcjonalne umożliwiają tworzenie złożonych zestawów oprzyrządowania przeznaczonych do różnych zastosowań,
wszystkie bloki funkcjonalne są wsuwane do znormalizowanej konstrukcji mechanicznej zwanej kasetą,
konstrukcja mechaniczna systemu dostosowana jest do techniki obwodów scalonych i zapewnia dużą gęstość elementów w bloku przy jednoczesnym zwiększeniu niezawodności; nie ma przy tym żadnych przeszkód w stosowaniu innej techniki, np. tranzystorowej,
każdy blok łączy się bezpośrednio z magistralą kasety, która zapewnia przesyłanie sygnałów informacyjnych, sterujących i zasilania; konstrukcja magistrali jest niezależna zarówno od rodzajów bloków funkcjonalnych, jak i od zastosowanego komputera,
system zapewnia bezpośrednią (on-line) współpracę z komputerem, dając równocześnie możliwość pracy bez komputera np. w przypadku, kiedy wystarcza zastosowanie prostszego układu sterującego,
parametry sygnałów elektrycznych w połączeniach zewnętrznych do czujników, przetworników itp. oraz komputera mogą być dostosowane do tych urządzeń lub do wymagań systemu CAMAC.
System opraracowywano od 1966 r. w Komitecie ESONE zrzeszającym europejskie laboratoria, instytuty i organizacje z branży techniki jądrowej zainteresowane w wymienności stosawanego sprzętu elektronicznego. Koszt opracowania szacuje się na około 4 mln dolarów. Zastoso- wanie systemu nie ogranicza się tylko do braniy techniki jądrowej. W innych branżach system robi coraz większą karierę, znajdując zastosowanie w medycynie, przemyśle maszynowym, energetyce, astronomii i automatyce, w których wykorzystywany jest do pomiarów automatycznych i sterowania najczęściej przy współpracy z komputerem.

Standardowe wykorzystanie magistrali
Nazwa linii Oznaczenie linii Liczba styków Wykorzystanie w bloku wykonawczym
1. 2 3 4
Rozkaz Nr stanowiska

Adres wewnętrzny Kod operacji

N

 A1, 2, 4, 8 F1, 2, 4, 8, 16

4
5

wybiera blok wykonawczy (połączenie indywidualne ze stanowiska sterującego)
wybiera fragment bloku
określa operację w bloku wykonawczym
Synchronizacja

Impuls strobujący
Impuls strobujący

S1
S2

1
1

steruje pierwszą fazą operacji (sygnały magistrali nie mogą się zmieniać)
steruje druga fazą operacji (sygnały magistrali mogą się zmieniać)
Dane Zapis Odczyt W1=W24 R1-TR24 24 – 24 przesyła informację do bloku wykonawczego pobiera informację z bloku wykonawczego
Stan
Zgłoszenie
zajętość

L
B

1
1
oznacza żądanie obsługi (połączenie indywidualne do stanowiska sterującego) oznacza trwanie operacji z magistrala
Odpowiedz
Przyjęcie rozkazu
Q
X
1
1
określa stan lub cechę wybraną za pomocą adresu potwierdza zdolność bloku do wykonania rozkazu
Wspólne sterowanie

Zerowanie
Zakaz
Kasowanie

Z
I
C

1
1
1

dotyczy wszystkich wybranych właściwości bloku;
 rozkaz nie jest potrzebny wprowadza bloki wykonawcze w określony stan (towarzyszy mu S2 i B)
blokuje właściwości bloku na czas trwania sygnału kasuje rejestry (towarzyszy mu S2 i B)
Połączenia niestandardowe Szyny wolne
Styki programujące

P1, P2 
P3-P5

2
3

do dowolnego wykorzystania do dowolnych połączeń; brak połączeń na magistrali
Zasilania obowiązujące
Szyna +24 V
+6 V
-6 V
-24 V
 0 V

+24
+ 6
-6
-24
0

1
1
1
1
2
kaseta ma okablowanie dla szyn obowiązujących i dodatkowych 

powrót prądu zasilania.

Zasilanie dodatkowe
Szyna +12 V  
          -12 V  
masa niezakłócona
Rezerwa
Rezerwa

+l2 V
-12 V 
E
Y1 Y2
Nieoznaczona
1
1
1

2
3

linia odniesienia dla układów wymagających masy wolnej od zakłóceń

zastrzeżone do późniejszego przydziału

WYKORZYSTANIE MAGISTRALI

Rozkazy

Wymagania ogólne. Rozkazy powinny być utrzymywane na magistrali przez cały czas trwania operacji, przy czym towarzyszyć im powinien sygnał zajętości B wskazujący, że operacja z magistralą trwa.
Działanie bloku wykonawczego nie powinno zależeć od stanu sygnałów na szynach F i A poza okresem trwania operacji rozkazowej.

Numer stanowiska (N). Wybieranie każdego stanowiska powinno odbywać się przez podanie sygnału na linię numeru stanowiska (N;) pochodzącego z określonego styku w stanowisku sterującym

Stanowiska powinny być numerowane liczbami naturalnymi poczynając od l, której to liczbie odpowiada lewe skrajne stanowisko patrząc od przodu kasety (oznaczenie N 1 ). Nie wprowadza się ograniczeń na liczbę stanowisk adresowanych jednocześnie i zaleca się by konstrukcja bloków to umożliwiała.

Umowne adresy stanowisk. Numer stanowiska pojawiający się w rozkazach na zewnątrz magistrali kasety powinien mieć postać zakodowaną w 5 bitach. Dopuszcza się używanie kodów o wartościach nie odpowiadających numerom istniejących stanowisk normalnych. Interpretacja kodów N przez blok sterujący powinna być następująca:

Kody N(1)… N(23) powinny dotyczy ć wyłączne stanowisk normalnych.

Kod N(24) powinien powodować wytworzenie sygnałów N dla grupy wybranych stanowisk normalnych. Nie ogranicza się liczby stanowisk, których adresy mogą być generowane jednocześnie.

Kod N(26) powinien powodować wytworzenie sygnałów N dla wszystkich stanowisk normalnych w kasecie.

Kod N(28) powinien dotyczyć operacji wewnątrz bloku sterującego przy jednoczesnym generowaniu sygnałów B, S1, S2 na magistrali.

Kod N(30) powinien dotyczyć operacji wewnątrz bloku sterującego, podczas których nie są generowane sygnały B, S1, S2 magistrali.

Kod N(0), N(25), N(27), N(29), N(31) są zarezerwowane do późniejszego wykorzystania.

Adresy wewnętrzne (A8, A4, A2, A1). Adresy różnych fragmentów bloku powinny być podawane w formie sygnałów na czterech szynach adresowych A. Sygnały te po zdekodowaniu w bloku powinny służyć do wybrania jednego z szesnastu adresów wewnętrznych numerowanych dziesiętnie od A(0) do A(15).

Adres wewnętrzny może być użyty do wybrania np. rejestru w bloku lub cechy (stanu), która decyduje o sygnale odpowiedzi Q, lub też fragmentu bloku, którego dotyczą operacje typu kasowania, blokowania i odblokowania.

Wszystkie sygnały adresów wewnętrznych A(i) używane w bloku wykonawczym powinny być generowane z wykorzystaniem w procesie dekodowania wszystkich 4 sygnałów kodu adresu wewnętrznego A1…A8.

Kod operacji (F16, F8, F4, F2, F1). Sygnały na pięciu szynach F powinny określać ,operację, jaka ma być wykonana w wybranym bloku lub blokach przy wybranym adresie wewnętrznym. Sygnały te po zdekodowaniu w bloku powinny pozwalać na wybranie jednej z 32 operacji numerowanych dziesiętnie od F(0) do F(31).

Kody operacji dzielą się na 3 grupy obejmujące operacje odczytu, operacje zapisu oraz operacje z przesyłania danych. Każda grupa obejmuje kody operacji standardowych o ściśle zdefiniowanym działaniu w blokach sterujących i wykonawczych, jak również kody zarezerwowane do późniejszego zdefiniowania jako operacje standardowe. Pozostałe kody operacji nie będą definiowane normie i przewidziane są do wykorzystania w operacjach niestandardowych.

W pewnych przypadkach blok sterujący może częściowo dekodować sygnały kodu operacji w celu określenia,. czy ma mieć miejsce przesyłanie danych do bloku wykonawczego (zapis) czy odwrotnie (odczyt). Można również korzystać z adresowania rozkazów do wielu stanowisk w ten sposób, że ta sama operacja o identycznym kodzie jest jednocześnie wykonywana w więcej niż jednym doku.

Wszystkie kody operacji F(i) używane w bloku wykonawczym powinny być dekodowane z wykorzystaniem w procesie dekodowania wszystkich 5 sygnałów kodu operacji F1…F16.

Sygnały strobujące (S1 i S2). Podczas każdej operacji rozkazowej blok sterujący powinien wytwarzać kolejno dwa sygnały strobujące S1 i S2 na oddzielnych szynach. Sygnały te powinny służyć do inicjowania w blokach czynności określonych rozkazem z magistrali.

Do chwili pojawienia się sygnału S1 blok nie powinien wykonywać w sposób nieodwracalny operacji przewidzianych rozkazem i sygnałami danych. Operacje polegające na przyjmowaniu danych i informacji o stanie z szyn R, W, Q, X powinny być rozpoczynane w chwili pojawienia się impulsu S1 (z wyjątkami jak niżej). Dopuszcza się rozpoczynanie innych operacji również w chwili po jawienia się impulsu S1, lecz nie mogą one powodować zmiany sygnałów na szynach R lub W.

Czynność, która może zmienić sygnały na szynach R lub W magistrali powinna być inicjowana drugim sygnałem strobującym S2. Na przykład impuls S2 powinien być używany przy kasowaniu rejestru, którego wyjście jest dołączone do szyn magistrali.

W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się użycie impulsu strobującego S2 zamiast S1 do przesyłania danych podczas operacji zapisu. Nie zaleca się jednak takiego wykorzystywania impulsu S2 z powodu ryzyka przesłuchów z linii, których sygnały mogą się zmieniać w tym czasie, a także ponieważ sygnały danych mogą pochodzić z bloku, który zmienia je pod wpływem impulsu S2.

Podczas każdej operacji bezadresowej blok sterujący powinien generować sygnał strobujący S2 określający, kiedy blok wykonawczy ma przyjąć wspólny sygnał sterujący.

Dopuszcza się również generowanie sygnału 51, lecz blok wykonawczy nie powinien go wykorzystywać.

Dane

Wymagania ogólne. Między blokiem sterującym a wykonawczym można przesyłać jednocześnie do 24 bitów. Zaleca się stosowanie w bloku sterującym słowa 24-bitowego.

Jeżeli poszczególne bity danych mają różną wartość liczbową, to zaleca się używanie linii Rn, W do przesyłania bardziej znaczących bitów niż bity na liniach Rn-i, Wn-i.

Dopuszcza się w konkretnych zastosowaniach używanie bloku sterującego posługującego się słowem krótszym niż 24 bity. Bloki wykonawcze mogą mieć taką samą lub mnie fiszą długość słowa.

Działanie bloku funkcjonalnego nie powinno zależeć od stanu sygnałów na szynach R i W poza okresem trwania operacji rozkazowej.

Linie zapisu (W1vW24). Podczas każdej operacji zapisu blok sterujący powinien wytwarzać sygnały na szynach W. Sygnały W powinny ustalić się przed przyjściem impulsu S1 i trwać aż do końca operacji chyba, że zostaną zmienione impulsem S2.

Do strobowania danych powinien być użyty impuls S1, chyba że istnieje poważne uzasadnianie techniczne wykorzystania impulsu S2

Szyny W na ogół obsługują niewiele źródeł danych (często tylko jeden blok sterujący), lecz wiele odbiorników w blokach wykonawczych.

Linie odczytu (R1–R24). Podczas operacji odczytu blok wykonawczy powinien generować sygnały danych na szynach R. Sygnały R powinny ustabilizować się przed przyjściem impulsu S1 i powinny być utrzymywane Podczas całej operacji z magistralą, chyba że stan źródła danych zostanie zmieniony impulsem S2. Blok sterujący powinien odczytać dane z szyn R w chwili pojawienia się impulsu z S1.

Szyny R mogą obsługiwać niewiele odbiorników danych (najczęściej tylko jeden blok sterujący) oraz .wiele źródeł danych.

Informacja o stanie

Wymagania ogólne. Informacja o stanie powinna pojawiać się na liniach zgłoszenia L oraz na szynach zajętości B, odpowiedzi Q i przyjęcia rozkazu X.

Zgłoszenie (L)

Wymagania ogólne. Linie L podobnie jak N powinny być indywidualnymi połączeniami z każdego stanowiska normalnego do wydzielonych styków stanowiska sterującego. Dowolny blok wykonawczy może wytwarzać na swojej linii L sygnał wskazujący na potrzebę obsługi.

W blokach wykonawczych zajmujących kilka stanowisk dopuszcza się generowanie na liniach L należących do tego bloku sygnałów oznaczających różne zgłoszenia.

Wewnątrz bloku wykonawczego może być szereg źródeł zgłoszeń, które tworzą wspólny sygnał L na magistrali.

Poszczególne bity rejestru LAM ustawiane są sygnałami z odpowiednich źródeł zgłoszeń zaś kasowane są za pomocą właściwych rozkazów lub sygnałem zerowania Z. Stany bitów rejestru LAM mogą być badane bądź łącznie za pomocą rozkazu F(1) . A(12) 1), bądź indywidualnie za pomocą rozkazu F(27) z właściwym adresem wewnętrznym A(i). Zalecane jest indywidualne blokowanie i odblokowywanie każdego bitu rejestru LAM (np. za pomocą maski LAM) co prowadzi do generowania indywidualnych sygnałów zgłoszeń LAM Zgłoszenia LAM powinny być badane bądź łącznie za pomocą rozkazu (F(1) . A(14), bądź też indywidualnie za pomocą rozkazu F(8) z właściwym adresem wewnętrznym A(i). Suma logiczna wszystkich zgłoszeń LAM tworzy wewnętrzny sygnał L, który powinien być badany za pomocą rozkazu F(8) 7 wyróżnionym adresem wewnętrznym A(n) innym niż używane przy badaniu zgłoszeń LAM. Sygnał L magistrali powstaje z wewnętrznego sygnału L z uwzględnieniem możliwości zablokowania go rozkazami skierowanymi do wybranego bloku

Kasowanie, blokowanie i sprawdzanie LAM. Należy przewidzieć możliwość indywidualnego kasowania każdego bitu rejestru LAM bądź za pomocą rozkazu F(10) (wg 4.3:3), bądź też za pomocą rozkazu selektywnego kasowania F(23) (wg 3.5.2.3 i 4.3.4). Wszystkie bity LAM powinny być kasowane wspólnie sygnałem zerowania Z (wg 3.6.2).

Jeżeli zgłoszenie LAM żąda wykonania określonej. czynności (np. odczytania zawartości rejestru), to zaleca się, aby wykonanie wymaganego rozkazu powodowało skasowanie odpowiedniego bitu LAM.

Nie dopuszcza. się kasowania rejestru LAM w bloku generującym sygnał L dopóki nie zostanie odebrany odpowiedni rozkaz albo sygnał zerowania Z.

Zaleca się, aby konstrukcja bloku generującego sygnał L umożliwiała blokowanie i odblokowywanie zgłoszeń LAM, co może być wykonywane przez zapis lub kasowanie w rejestrze maskującym lub też za pomocą rozkazów F(24) i F(26).

Jeżeli istnieje możliwość blokowania zgłoszenia LAM za pomocą rozkazu, to zgłoszenie takie powinno być również kasowane sygnałem zerowania Z.

Konstrukcja bloku generującego sygnał L powinna umożliwiać sprawdzanie sygnału L za pomocą rozkazu F(8) z adresem wewnętrznym A(n) wyróżniającym go spośród rozkazów sprawdzania indywidualnych zgłoszeń LAM. Jeżeli bloku występuje szereg źródeł zgłoszenia, to powinna być zapewniona możliwość badania odpowiednich zgłoszeń LAM za pomocą rozkazu F(8) z właściwym adresem wewnętrznym lub też przez odczyt zawartości rejestru LAM za pomocą rozkazu odczytu F( 1 ) . A( 14).

Operacje ze zgłoszeniami. W blokach zawierających wiele źródeł zgłoszeń zaleca się wykorzystywanie do operacji ze zgłoszeniami klasę rozkazów odnoszących się do rejestrów grupy drugiej: Czytaj F(1), Zapisz F(17), Kasuj F(11), Ustaw Selektywnie F(19), Kasuj selektywnie F(23) używając adresów wewnętrznych A(12) w odniesieniu do rejestru LAM (zob. 1.3.15), A(13) do rejestru maskującego oraz A(14) dla zgłoszeń LAM (zob. 1.3.16). W rozkazach tych odpowiednie bity (i) przesyłanych słów powinny odnosić się do tych samych źródeł zgłoszeń LAM(i), przy czym informacja o zgłoszeniach powinna być zawarta w mniej znaczących bitach. Dopuszcza się przesyłanie również innej informacji o stanie w bardziej znaczących bitach podczas rozkazu odczytu F(1) . A(12).

Wartość każdego bitu odczytanego z rejestru LAM albo zgłoszenia LAM powinna być zgodna z wartością odpowiedzi Q; którą otrzymano by z badania odpowiedniego stanu za pomocą rozkazu F(27) albo F(8).

Poszczególne bity rejestru maskującego o adresie A(13) powinny być ustawiane na wartość 1w celu odblokowania odpowiedniego zgłoszenia, zaś na 0 w celu jego zablokowania.

W blokach zawierających niewiele źródeł zgłoszeń zaleca się wykorzystywanie do operacji ze zgłoszeniami klasę rozkazów odnoszący ch się do pojedynczych zgłoszeń, tj.: Kasuj LAM F(10), Blokuj F(24), Odblokuj F(26), Sprawdź stan F(27) oraz Sprawdź zgłoszenie F(8). Różne źródła LAM(i) należy wybierać zapomcą adresów wewnętrznych A(i).

Zaleca się, aby rozkazy odnoszące się do określonego źródła zgłoszenia LAM należały tylko do jednej z wymienionych klas.

Bramkowanie zgłoszenia. Jeżeli blok wykonawczy generujący L =1 odbiera rozkaz, który spowoduje zniknięcie sygnału L, to sygnał L lub też odpowiednie zgłoszenie LAM powinno zostać zablokowane przed pojawieniem się sygnału strobującego S1 i blokowanie musi trwać aż do końca operacji na magistrali: y

W celu spełnienia tego wymagania jako najprostsze rozwiązanie dopuszcza się blokowanie sygnału L za pomocą sygnału numeru stanowiska N, tj. podczas wykonywania dowolnego rozkazu skierowanego do danego bloku wykonawczego.

Dopuszcza się bardziej złożony sposób postępowania polegający na blokowaniu tylko tych zgłoszeń LAM, które mają być skasowane przez bieżący rozkaz. Dopuszcza się również wszelkie, po-. średnie co do złożoności warianty między podanymi wyże j przypadkami skrajnymi.

Zajętość magistrali (B). Sygnału zajętości należy używać do wzajemnego blokowania różnych funkcji systemu, które mogą współuczestniczyć w użytkowaniu magistrali. Powinien on informować, że trwa operacja z magistralą.

Sygnał B =1 powinien być generowany podczas każdej operacji rozkazowej (gdy generowane są również sygnały N) oraz podczas operacji bezadresowych (gdy generowane są sygnały Z lub C).

Odpowiedź (Q)

Wymagania ogólne. Podczas każdej operacji rozkazowej dopuszcza się generowanie przez wybrany blok wykonawczy na szynie Q sygnału reprezentującego stan dowolnej wybranej cechy bloku. .

Blok sterujący powinien przyjmować informację o stanie z szyny Q w chwili pojawienia się sygnału S1 i nie powinien podejmować nieodwracalnych operacji przed tym czasem. .

W czasie operacji odczytu lub zapisu sygnał Q=0, lub Q=1 z wybranego bloku powinien być ustalony przed pojawieniem się sygnału S1 i powinien być utrzymywany bez zmian co najmniej do chwili pojawienia się sygnału S2.

Podczas wykonywania rozkazu F(8) dopuszcza się powstanie sygnału Q =1 w dowolnej chwili, jeżeli stan odpowiedniego zgłoszenia LAM zmienia się. Jeżeli powstał sygnał Q =1, to powinien on być utrzymywany bez zmian aż do końca operacji.

Podczas wykonywania operacji innych niż Zapij, Odczyt lub Sprawdzanie LAM dopuszcza się zmianę sygnału Q w dowolnej chwili. Należy się liczyć wówczas z możliwością utraty informacji, jeżeli sygnał Q powstaje w chwili między sygnałami S1 a S2 operacji, podczas której blok wykonawczy kasuje źródło informacji w chwili S2.

Dla każdego kodu operacji i adresu wewnętrznego używanego w bloku wykonawczym należy określić rodzaj informacji przesyłanej za pomocą sygnału Q.

Do przesyłania bloków danych podczas operacji zapisu i odczytu zaleca się wykorzystywanie sygnału Q wg jednej z 3 metod przedstawionych w 3.5.4.2, 3.5.4.3 i 3.5.4.4.

Dopuszcza się również inne metody wykorzystywania sygnału Q w operacjach zapisu i odczytu.

Przesyłanie blokowe z przeszukiwaniem adresów. Jeżeli w bloku wykonawczym przewiduje się sekwencyjny dostęp do rejestrów w reżimie przeszukiwania adresów, to rejestry te powinny mieć kolejne adresy wewnętrzne poczynając od adresu A(0). Podczas operacji zapisu lub odczytu blok powinien generować sygnał Q=1 przy wszystkich adresach wewnętrznych, dla których istnieje rejestry w bloku, zaś sygnał Q=0 dla pierwszego adresu nieobsadzonego, jeśli taki adres istnieje. Blok wykonawczy zawierający n takich rejestrów powinien generować Q=1 przy adresach od A(0) do A(n-1). Jeśli n < 16, to blok powinien generować Q = 0 przy adresie A(n). Dopuszcza się blokową transmisję w reżimie przeszukiwania adresów z zespołu bloków wykonawczych, w którym nie wszystkie kolejne stanowiska muszą być obsadzone przez bloki. Podczas każdej operacji przesyłania sygnał Q powinien być wykorzystywany przez blok sterujący do określenia numeru stanowiska i adresu wewnętrznego w następnej operacji, a mianowicie jeśli Q=1, to adres wewnętrzny powinien być powiększony o 1 z ewentualnym przeniesieniem do następnego numeru stanowiska, natomiast jeżeli Q=0, to należy ustawić adres A(0) zwiększając 0 1 numer stanowiska. Zaleca się, aby transmisja blokowa była zakończona przez blok sterujący po osiągnięciu zadanej liczby słów. Dopuszcza się zakończenie jej przy zadanym adresie. Przesyłanie blokowe w reżimie powtarzania. Jeżeli w bloku wykonawczym przewiduje dostęp do rejestru w reżimie powtarzania, to k taki powinien generować podczas operacji. zapis lub odczytu sygnał Q=1 w przypadku, gdy rejestr może uczestniczyć w przesyłaniu danych. w przeciwnym przypadku powinien generować =0. Stosowanie reżimu powtarzania w przesyłani u blokowym zaleca się, gdy przesyłanie danych z lub do rejestru powinno zależeć od stanu gotowości teko rejestru lub związanego z nim urządzenia zewnętrznego. W przypadku. odpowiedzi Q = 0 ten sam rozkaz powinien być powtarzany tak długo, aż osiągnięty będzie stan gotowości rejestru oraz Q=1. Przesyłanie blokowe w reżimie zatrzymywania. Jeżeli w bloku wykonawczym przewiduje się dostęp do rejestru w reżimie zatrzymywania, to blok taki powinien generować podczas każdej operacji zapisu lub odczytu sygnał Q=1 przy przesyłaniu bloku danych; natomiast powinien generować Q=0 podczas następnych operacji po rozpoznaniu końca bloku. Stosowanie reżimu zatrzymywania w przesyłaniu blokowym zaleca się, gdy zakończenie transmisji danych z lub do rejestru w bloku wykonawczym zależy od warunków w tym bloku. Po przesłaniu bloku danych w obecności sygnału Q =1 powinna następować co najmniej jeszcze jedna operacja w obecności sygnału Q=0 w celu zaznaczenia końca bloku. Przyjęcie rozkazu (X). Blok wykonawczy wybrany podczas operacji rozkazowej powinien generować sygnał X =1 na szynie przyjęcia rozkazu X, jeżeli jest on przystosowany do wykonywania tego rozkazu bądź w ramach samego bloku, bądź też w powiązaniu z urządzeniem zewnętrznym. Sygnał na szynie X powinien być ustalony przed pojawieniem się sygnału S1 i powinien trwać niezmieniony co najmniej do chwili pojawienia się sygnału S2. Jeżeli blok sterujący wykorzystuje sygnał X, to powinien przyjmować go w chwili 1. Zaleca się, aby sygnał X=0 wskazywał na poważną nieprawidłowość jak np. brak bloku lub zasilania, brak połączeń zewnętrznych lub też nieprzystosowanie do wykonywania zadanego rozkazu. Po rozpoznaniu sygnału X=0 blok sterujący może zażądać interwencji operatora lub systemu operacyjnego. Sterowanie wspólne Wymagania ogólne. Wspólne sygnały sterujące, zerowania Z lub kasowania C powinny być generowane przez blok sterujący podczas bezadresowych operacji na magistrali, a odbierane przez każdy blok mający połączenie z odpowiednią szyną sygnałową. Dopuszcza się generowanie wspólnego sygnału sterującego zakazu I w dowolnej chwili niekoniecznie w powiązaniu z operacją na magistrali. Sygnały zerowania Z i kasowania C powinny być stowarzyszone z sygnałami zajętości B oraz strobowania S2 w kolejności czasowej zgodnej z 5.1.4.3 oraz z rys. 10. Dopuszcza się generowanie również sygnału strobowania S1 jednakże bloki wykonawcze nie powinny wykorzystywać tego sygnału podczas operacji bezadresowych. Zerowanie (Z). Zaleca się używanie sygnału Z przy rozruchu systemu. Sygnał zerowania powinien mieć bezwzględne pierwszeństwo przed wszystkimi innymi sygnałami. Pod działaniem sygnału Z=1 wszystkie rejestry danych i rejestry sterujące powinny być ustawione w określonych stanach początkowych, a wszystkie rejestry zgłoszeń LAM skasowane i jeśli to możliwe, zablokowane wszystkie sygnały zgłoszeń wewnętrznych. Bloki wytwarzające sygnał Z powinny wytwarzać również sekwencję złożoną z sygnałów strobowania S2, zajętości oraz zakazu I W celu zabezpieczenia przed zakłóceniami z linii Z bloki przyjmujące sygnał Z powinny bramkować go sygnałem strobowania S2. Zakaz (I). Obecność sygnału zakazu I=1 powinna wstrzymywać wybrane czynności bloku wykonawczego. Dopuszcza się zupełną swobodę w wyborze funkcji, które podlegać mają działaniu sygnału zakazu I. Sygnał I może być bramkowany lub kierowany wewnątrz bloku np. za pośrednictwem uprzedniego rozkazu lub połączeń zmiennych. Dowolny blok, który generuje sygnał Z=1 powinien również generować I =1, przy czym sygnał ten powinien ustalić się w chwili tl wg rys. 10 i trwać co najmniej podczas trwania sygnału Z. Dowolny blok, zdolny do generowania i ciągłego utrzymywania sygnału I =1, powinien po odebraniu sygnałów Z i S2 wytworzyć sygnał I=1 i utrzymywać go dopóki nie zostanie skasowany oddzielnym rozkazem. Kasowanie (C). Wspólny sygnał kasowania C=1 powinien kasować wszystkie rejestry i przerzutniki, do których jest doprowadzony. Dopuszcza się pełną swobodę co do sposobu wykorzystania tego sygnału w blokach funkcjonalnych. Bloki wytwarzające sygnał C powinny generować również sekwencję złożoną z sygnału strobowania S2 oraz zajętości B. W celu zabezpieczenia przed zakłóceniami z linii C bloki przyjmujące sygnał C pov~~inny bramkov~~ać go sygnałem strobowania S2. Połączenia niestandardowe (P1--P7) Szyny wolne (P1, P2). Styki P1 i P2 na wszystkich stanowiskach normalnych powinny być połączone tworząc odpowiednio dwie szyny P1 i P´. Dowolny blok funkcjonalny może generować sygnały na każdej z tych szyn lub też zbierać z nich sygnały.

Konstrukcja takiego bloku powinna umożliwiać rozłączenie lub zablokowanie dostępu do szyn P1, P2. .

Dopuszcza się dowolne wykorzystywanie szyn wolnych. W przypadkach zaistnienia sprzeczności na skutek różnego wykorzystywania tej samej szyny przez bloki, zaleca się dokonywanie odpowiednich przełączeń wewnątrz bloku.

Połączenia zmienne (P3-P7). Styki P3P5 na stanowiskach normalnych oraz styki P1-´.-P7 na stanowisku sterującym nie powinny mieć stałych połączeń do linii magistrali. Dopuszcza się wykorzystywanie ich do połączeń półstałych z innymi takimi stykami, ze stykami I, C, N, L lub 0V dowolnego stanowiska magistrali jak również z urządzeniami zewnętrznymi, pod warunkiem nieprzekroczenia dopuszczalnej obciążalności odpowiednich linii magistrali

Szyny zasilające. Magistrala powinna zawierać szyny dla wszystkich zasilań obowiązkowych, dodatkowych i rezerwowych wg tabeli

Dwie rezerwowe szyny zasilające (Y1, Y2) nie mogą być używane do czasu nowych ustaleń uzupełniających, które np. mogą uwzględniać wymagania nowych technologii układowych.