Zagrożenia
W pracy elektryka mogą zdarzyć się różne wypadki. Mają one nie tylko związek z prądem elektrycznym, ale również z pracą na wysokościach itp. Czasami może dojść nawet do wybuchów, więc podczas prac instalacyjnych i konserwacyjnych należy być bardzo ostrożnym i przestrzegać pewnych norm. Główną przyczyną wypadków są niewłaściwie zaizolowane instalacje elektryczne. W konsekwencji może dojść do porażenia prądem elektrycznym , bądź do bezpośredniego zagrożenia życia w związku z działaniem łuku elektrycznego. Zły dobór materiałów może prowadzić do pożarów, które niekontrolowane mogą przynieść wiele szkód, zarówno materialnych, jak i zdrowotnych. Do wypadków dochodzi najczęściej przez brak wiedzy i cennego doświadczenia.
Najczęstsze przyczyny pożarów
– Niewłaściwy dobór przewodów lub izolacji
– Niepoprawna eksploatacja urządzeń
– Korzystanie z urządzeń elektrycznych w wilgotnych środowiskach
– Podłączanie zbyt wielu odbiorników do jednego źródła energii ( Gniazdka elektrycznego )
Przyczyny uszkodzenia izolacji:
– Czynniki atmosferyczne ( Wiatr, deszcz, wyładowania elektrostatyczne )
– Czynniki mechaniczne ( Np. Nacisk na przewody )
– Czynniki chemiczne ( Działanie substancji chemicznych na izolację )
Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka
Prąd elektryczny jest bardzo niebezpieczny i nawet najniższe wartości są w stanie uczynić nieodwracalne zmiany w naszym organizmie. Do nich należą między innymi liczne oparzenia, niedowłady kończyn itp.
Skutki działania prądu elektrycznego zależą od wielu czynników, na które nie mamy wpływu. Głównymi czynnikami, od których zależą skutki porażenia, są droga oraz czas przepływu prądu. Co do czasu chyba nie ma niejasności, ponieważ logiczne jest, że im krócej prąd przepływa przez organizm, tym lepiej. Inaczej sprawa wygląda z drogą, ponieważ przykładowo, jeżeli dotkniemy dwa przewody dwoma rękami, to na drodze przepływu znajdzie się serce. Pamiętajmy, że jest to najważniejszy narząd, który bardzo łatwo „uszkodzić”. Inaczej sytuacja wygląda, gdy np. prąd płynie od prawej nogi, do prawej ręki. Wtedy serce nie stoi na drodze, więc co za tym idzie, skutki będą zgoła inne.
Kontynuując, skutki zależą również od rodzaju prądu oraz od jego natężenia. Jak wiadomo, prąd stały jest dużo mniej niebezpieczny od zmiennego. Co za tym idzie, ma inne wartości tak zwanego napięcia i prądu bezpiecznego od prądu zmiennego. Oczywiście każdy z nas jest inny i skutki porażeń mogą być różne, dla różnych osób. Oznacza to, że skutki działania prądu elektrycznego zależą również od indywidualnych właściwości organizmu.
Wartości napięcia i natężenia bezpiecznego
Maksymalna wartość bezpiecznego napięcia dla prądu stałego wynosi 120 V w normalnych warunkach ( O normalnej wilgotności powietrza ). Co do prądu zmiennego, ta wartość wynosi już tylko 50 V, co pokazuje, jak niebezpieczny on jest. Dla przypomnienia, w gniazdkach elektrycznych znajduje się aż 230 V, a kontakt z takim prądem może skończyć się tragicznie.
Co do wartości natężenia, to wynosi to kolejno 70 mA dla prądu stałego oraz 30 mA dla prądu przemiennego.
Przeciętny człowiek odczuwa dopiero natężenie o wartości 3 mA – Niższe wartości nie wywołują praktycznie żadnych skutków. Próg bólu zaczyna się od 3 mA i kończy się na 10 mA. Od tej wartości do bezpiecznych 30 mA zaczynają się skurcze mięśni, a nawet lekki paraliż dróg oddechowych. Przy wyższych wartościach nie jesteśmy już w stanie nic zrobić, ponieważ rozpoczyna się paraliż mięśniowy oraz tak zwane migotanie komór serca. Wówczas serce bije około 500 razy na minutę. Przy wartości 4 A następuje zatrzymanie akcji serca oraz rozpoczynają się liczne oparzenia i zwęglenia organizmu.
Zasady poprawnej eksploatacji urządzeń elektrycznych
Po pierwsze i najważniejsze należy upewnić się, czy konkretne urządzenie jest sprawne. Należy upewnić się, czy przewody są zaizolowane oraz, czy nie ma widocznych uszkodzeń mechanicznych.
Należy upewnić się, czy wtyczka w urządzeniu odpowiada tej w gniazdku. Dotyczy to tak zwanego „bolca” ochronnego. Jeżeli wtyczka w urządzeniu posiada przewód ochronny PE, to oczywistym jest, że należy ją podłączyć do gniazdka z bolcem ochronnym. W innym wypadku prąd może nas porazić poprzez np. obudowę.
Co do wtyczek, to zawsze wyciągamy je, trzymając za obudowę, a nie za przewód. Zawsze jest szansa, że przewód jest uszkodzony i po prostu nas porazi prądem.
Oczywiście przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac konserwacyjno-remontowych należy odłączyć je od prądu. Naprawy powinna dokonywać uprawniona do tego osoba. Najlepiej upewnić się dwa razy przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac. Ponadto należy uziemić i zewrzeć wszystkie fazy.
Urządzenia elektryczne należy użytkować w przystosowanych środowiskach. Jeżeli sprzęt nie ma odpowiednich norm odporności, to np. nie można z niego korzystać w mokrym środowisku.
W przypadku wadliwego działania instalacji należy ją natychmiast odłączyć od zasilania. Nawet gdy nie mamy pewności, lepiej zapobiegać niż potem naprawiać.
Nie powinno się świadomie korzystać z uszkodzonego sprzętu. Póki nie zostanie on naprawiony, stanowi on zagrożenie.
Zabrania się udostępniania dostępu do miejsc niebezpiecznych osobom nieuprawnionym.
Stanowisko Pracy
Stanowisko pracy jest to przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonują pracę.
Na stanowisko pracy składają się:
zadania, jakie ma do wykonania pracownik,
urządzenia służące do wykonywania pracy,
narzędzia ułatwiające wykonywanie pracy,
przedmioty pracy, czyli pracownik oraz materiały lub półwyroby,
przestrzeń, w której odbywa się praca.
Przepisy oraz Normy Prawne
Przepisy są dokładnie zapisane w Prawie Energetycznym. Każda czynność i informacja posiada swój paragraf. Stosowanie się do przepisów jest wymagane, a nie stosowanie się do nich grozi licznymi karami.
Normy prawne po pierwsze są dobrowolne. Nie ma obowiązku stosowania się do nich, aczkolwiek zaleca się to. Można powiedzieć, że normy prawne są zaleceniami do odpowiednich zachowań, w danej sytuacji.
Podział pracy
Prace przy urządzeniach odbywają się bez polecenia lub z poleceniem pisemnym.
Czynności bez polecenia:
– Ratowanie życia
– zabezpieczenie drogich urządzeń
– Prace określone w instrukcjach eksploatacji wykonywane przez osoby uprawnione i upoważnione od ich wykonania
Czynności na polecenie pisemne:
Są to wszelkie Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego. Prace te muszą być wykonane przy zastosowaniu środków zabezpieczających nasze zdrowie i życie. Oczywiście polecenia wydaje poleceniodawca. Mamy prawo odmówić wykonania danej pracy, ale musi być to uzasadnione. Przykładowo, jeżeli wiemy, że nie będziemy w stanie czegoś zrobić, to poleceniodawca nie może nas przymusić do wykonania tej czynności.
